Mandalina Bahçesi (Mandariinid) – Zaza Urushadze : Gürcü yönetmen Urushadze’nin Gürcistan ve Estonya ortak yapımı olarak çektiği film, 2008’deki Güney Osetya savaşı sırasında bölgede yaşayan bir Estonyalı’nın ve hayatlarını kurtardığı ve birbirlerinin amansız düşmanı olan bir Gürcü ile bir Çeçen askerin hikâyesini anlatıyor. Hümanist ve savaş karşıtı mesajını yakın tarihte yaşanmış ve dünyanın pek çok yerinde benzerlerinin hâlâ yaşandığı bir hikâye üzerinden dokunaklı bir şekilde anlatıyor film. Temiz sinema dili ve dört baş oyuncusunun sade ama duygulu oyunları, yönetmenin kendi yazdığı senaryosu üzerinden derdini anlatmasına ciddi bir katkı sağlamış görünüyor. Savaşanların, birbirlerini sahip oldukları nefret duygularının “normal ve gerekli” kıldığı bir biçimde öldürenlerin ve ölenlerin her birinin sevgileri, korkuları, özlemleri olan birer insan olduğunu yüreğe dokunur biçimde anlatan kimi sahneleri ile seyirciyi etkilemeyi başarıyor film. Dinsel ve etnik farklılıkların aslında nasıl da aidiyet aracı olmaktan çıkıp ötekileştirmenin aracına dönüştüğünü seyredenine düşündürten filmin temel kusuru ise zaman zaman fazlası ile naif olması. Karakterlerin geçirdiği değişimin hızlı görünmesini de sağlayan bu naif yanı hikâyeyi daha güçlü olmaktan alıkoymuş. Senaryonun zaman zaman hikâyenin kurgusal anlamda koreografisini kurmakta zorlandığını da söyleyelim. Bunlara rağmen karşımızdakine bize öğretilenle değil, aklımızı ve yüreğimizi açarak bakmamız durumunda nasıl farklı bir resim göreceğimizi bir kez daha hatırlatan ve –naif ya da değil- insanlık için umut veren finali ile önemli olan film ilgiyi hak ediyor kesinlikle. Bir tiyatro oyuncusunun bir savaşçıya dönüştüğü/dönüşmek zorunda kaldığı bir dünyaya karşı inatla direnmek gerektiğini unutmamak için…
(“Tangerines”)
Japon Köpeği (Cainele Japonez) – Tudor Cristian Jurgiu : Rumen yönetmen Jurgiu’nun ilk uzun metrajlı filmi sakin tarzı, uzun planları ve yalın hikâyesi ile yaşanan sel felaketi sonucu yeni bir eve yerleşmek zorunda kalan bir yaşlı adamın Japonya’da yaşayan ve haberi alınca ülkeye dönen oğlu ile ilişkisini anlatıyor temel olarak. Japon usta Ozu’nun tarzını hatırlatan bir atmosferi olan film baş oyuncusu Victor Rebengiuc’un sağlam oyunundan aldığı destekle ve senaryo bir parça gereksiz bir biçimde her noktayı mutlu sona bağlamasından kaynaklanan bir zayıflık taşısa da seyirciye yaşatmayı başardığı sıcaklık, barışma ve sevgi atmosferi ile ilgi çekmeyi başarıyor. Son yılların atılım içindeki Rumen sinemasının diğer örneklerinden farklı bir yerde durmayı seçmesi de filmi önemli kılabilir aslında. Diğer örnekler ya komünizm döneminin olumlu/olumsuz etkilerini günümüze taşıyan hikâyeleri yaşayan karakterleri anlatır veya genellikle çok başarılı diyalogların eşlik ettiği ve yeni toplum düzeninin nedeni olmuş gibi göründüğü bireysel veya toplumsal dramları anlatmaya soyunurken, yönetmen Ioan Antoci ile birlikte yazdığı senaryoda aile dramı olarak özetlenebilecek bir hikâyeyi tercih etmiş. Bu farklılığın yeterince güçlü bir hikâye ile zenginleştirilememesi ve gerilim noktalarının karakterlerin hak ettiği ölçüde beslenememiş olması filmin eksileri arasında. Yine de olayların veya sözlerin değil, mimiklerin ve atmosferin öne çıktığı bu film bireysel ilişkilerdeki söylenenler/söylen(e)meyenler ve içeride tutulup/dışarı vurulanlar üzerine seyirciyi düşündürtebilmesi ile ilgiyi hak ediyor.
(“The Japanese Dog”)
Film Eleştirmeni (El Crítico) – Hernán Guerschuny : Romantik komedilerden nefret eden, Godard tarzı sinemanın hayranı bir film eleştirmenini anlatan romantik komedi havalı bir film. Arjantinli Guerschuny bu ilk filmini hem yazmış hem yönetmiş ve özellikle de sinefillerin hayli keyif alacağı bir sonuç koymuş ortaya. Sadece Godard göndermeleri değil filmi sinema meraklıları için çekici kılacak olan; sanat filmleri ile ticari filmlerin karşılaştırması üzerine belki çok yeni olmayan ama eğlenceli anlara vesile olan diyaloglar, film eleştirmenlerini alaya alan sahneler, romantik komedi filmlerindeki tüm klişeleri (sokakta ve çoğunlukla sevdiğinin arkasından koşan karakterler, yağmur altındaki romantik anlar, genelde finalde gerçekleşen uzun öpüşmeler vs.) senaryosuna akıllıca yerleştirmiş Guerschuny ve hem bu klişelerle dalga geçmeyi hem de açıkçası onlardan yararlanmayı başarmış. Bir film eleştirmeninin ticari sinemada dalga geçtiği her şeyi kendi hayatında yaşamasının yarattığı durum kimi hayli eğlendiren anlara imkân sağlamış ama film bu güldüren anları yeterince güçlü kılamamış hikâyesi boyunca. Daha güçlü bir sinema dili ve senaryo filmi çok daha keyifli kılabilirmiş açıkçası. Yine de hayli etkileyici final sahnesi ve seyrettiğimizin belki de eleştirmenin bir fantezisi olduğu konusunda yarattığı ve özenle cevapsız bıraktığı kuşku ile “la maladie du cinema” problemi olanların kendisini çok yakın bulacağı bir film bu. Ana dili İspanyolca olan kahramanımızın düşünürken duyduğumuz iç sesinin Fransızca olmasının da incelik dolu bir buluş olduğunu söyleyelim ek olarak.
(“The Critic”)