Amerikalı bilgisayarcı Dennis Shasha’nın ilk kez 1988’de yayımlanan ve Dr. Ecco adındaki bir kurgu karakterin karşılaştığı bilmeceleri ve onlara bulduğu çözümleri anlatan kitabı. Yale’den mezun olduktan sonra IBM’de bilgisayar devreleri ve mikroprogram tasarımında çalışan Shasha matematik, analitik düşünme ve algoritma tasarlama yetkinliklerinin bolca kullanıldığı kitabını okuyucuyu da yine bu yetkinliklerini değerlendirmeye teşvik edecek şekilde tasarlamış. Her bir bilmecenin -kitabın arkasında verilen- çözümünü okuyucunun da bulmasını isteyen Shasha mantık yürütme ve yapısal düşünme ile tüm bilmecelere bir çözüm bulunabileceğine bizi ikna ederken, bir yandan her bir bilmecedeki küçük hikâyeler sayesinde gizemli Ecco ve kitabın ağzından yazıldığı en iyi arkadaşı Profesör Scarlet karakteri üzerinden eğlendiriyor da okurunu.
Ecco ve Scarlet karakterlerini Conan Doyle’un Sherlock Holmes ve Watson ikilisine benzetmemek mümkün değil. Kitaptaki her bir bilmeceyi bir macera olarak düşünürsek, Ecco ve Scarlet tüm bu maceralarda bir şekilde birlikte çalışıyorlar, daha doğrusu düşünüyorlar; elbette asıl kahraman kıvrak zekâsı ve analitik düşünme yeteneği ile Ecco oluyor tıpkı Doyle’un kitaplarında Holmes’un olduğu gibi. Nasıl o hikâyelerin hemen tamamında Watson anlatıcı rolünde ise, burada aynı işi Scarlet yapıyor. Doyle’a nazire olarak, Shasha birden fazla bilmecede adı geçen Baskerhound karakterini yaratmış ve böylece Holmes’un düşmanı Moriarty’nin -hayli alçak gönüllü olsa da- bir benzerini oluşturmuş burada. Son bir benzerlik olarak da “ortadan kayboluş”daki ortaklıktan söz edilebilir: Holmes “The Final Problem” adındaki hikâyede Holmes’u “öldürür” ama okuyucudan aldığı tepkilerden sonra onu başka öykülerde hayata geri döndürür. Shasha da bu ilk Ecco kitabında kahramanının ortadan gizemli bir şekilde kaybolması ile bitiriyor eserini ama sonraki eserlerinde bizi kahramanı ile tekrar buluşturacaktır yeni bilmecelerle.
“Profesyonel bilmece çözücü”lük yapan Ecco’nun çözdüğü hiçbir bilmecede özel bir matematik bilgisine veya herhangi bir konuda uzmanlığa gerek duyulmaması kitabı çekici kılan yanlarından biri. Tüm hikâyeler Ecco’ya gelen bir müşteri ile başlıyor ve bu müşterilerin hayatın içindeki farklı konularla (politik bir seçim, metro istasyonlarının tasarımı, yatırım piyasalarında spekülasyonlar, kurye yönetimi, yük taşımacılığı vs.) ilgili olan sorunları için ondan yardım istemeleri ile okuyucunun da çözmesi gereken bir bilmece olarak devam ediyor. Kitabın arkasında sadece çözümlere yer vermekle yetinilmemesi ve çözümler açıklandığı gibi, bazen konu ile ilgili kaynak bilim kitaplarının adının da verilmesi eseri zenginleştirmiş. Her bir bilmece eğlenceli ve eksantrik karakterler içerirken, maceraların yine her birinde Ecco’yu bize biraz daha tanıtıyor yazar. ”Her zaman bir problemin en basit ya da temel ögesini bulup oradan genel çözüme giderim… Özelden genele ulaşmak çoğunlukla kolaydır” sözleri ile tümevarım yöntemini kullandığını belirten Ecco’nun bulmacalarında zaman zaman bir tekrar hissi yok değil (sanki aynı bulmaca farklı konu ve karakterlerle tekrar anlatılıyor gibi, daha doğrusu bazı bilmeceler benzer çözümlere sahip) ama kitaptan keyif almaya engel oluşturmuyor bu durum.
Her birinin başında yazarın eşi Karen Shasha’nın çizimlerinin yer aldığı farklı bölümlere ayrılan kitap bilmece çözmeye meraklı, sabırlı analizlere ve algoritmalara düşkün tüm okuyucuların hayli keyifle okuyacağı bir yapıt. Yazarın kitabının esin kaynağı olarak “kendi kendini denetleyebilen ve olası bir arızaya kendiliğinden tanı koyabilen” devrelerin olacağı bir makine tasarımı ile uğraşırken yaşadıklarını göstermesinin de işaret ettiği gibi, farklı sistemlerin tasarımı ile uğraşanlara hayli keyifli ve bilmece dolu anlar vaat eden bir eser bu.
(“The Puzzling Adventures of Dr. Ecco”)