“Biz yüzlerle değil üniformalarla savaşıyoruz”
1921 yılında İrlanda’da İngilizlere karşı savaşan IRA’nın bağımsızlık mücadelesine katılmak zorunda kalan bir gencin hikâyesi.
Temel olarak IRA örgütünün mücadelesine ve bu mücadele içindeki tam bağımsızlığı ve buna bağlı olarak savaşı isteyenlerle kısmi barışı kabul edenlerin çekişmesine odaklanan film tüm bu süreci bir parça romantizm de ekleyerek ve hassas noktalara pek dokunmadan anlatmayı seçmiş. Politikadan ve şiddetten uzak durmaya çalışan bir tıp öğrencisinin istemeden de olsa girdiği savaş içinde bu öğrencinin sertlik yanlısı şahinlerle mücadelesinin tarafında duruyor yönetmen ve bu bağlamda bugün bazılarınca hala tartışılan ve IRA ile İngiltere arasında 1921’de imzalanan anlaşmayı da destekliyor. Bu anlaşma bugün pek çoklarınca Kuzey İrlanda’nın İrlanda’dan ayrı bir statüde ve Büyük Britanya’nın parçası olmasına neden olan bir anlaşma olarak görülüyor.
Siyah beyaz çekilen film bu renklerin (veya renksizliğin) doğal estetiğini özellikle İrlanda kırlarının ıssız manzaralarında başarı ile kullanıyor. Siyah beyazın kontrastını ve bazı karelerinde gölgeleri etkin bir şekilde kullanan görüntü yönetiminin yanısıra rıhtımdaki çatışma ve “sorgu/konuşturma” sahneleri gibi başarılı bölümler de dikkat çekiyor filmde.
Savaşa devam yanlılarının sertlik ve maço özelliklerini sık sık gündeme getiren senaryo bunun karşısına Don Murray’in vasat oyunu ile canlandırdığı entellektüel ve barış yanlısı bir tiplemeyi koymuş ama Hollywood’un romantizm de olmalı mantığı ile Murray üzerinden filme yerleştirdiği yan hikâyeler hem bu karşılaştırmanın etkisini azaltmış hem de filmde sırıtan bölümlere neden olmuş. James Cagney tahmin edileceği gibi sertlik yanlısı bir karakteri canlandırıyor ve filmdeki en başarılı oyunculuğu da o veriyor.
Senaryosundaki zayıf noktalara rağmen başarılı görüntü yönetiminin de desteklediği bir estetiği var filmin ve belki de bizler açısından dikkat edilmesi gereken bir yanı da terör, bağımsızlık, özgürlük ve terörle mücadele için “özel kuvvet” kullanımı gibi konuları gündeme getirmesi. “Son adama kadar” diyenlerle “Geriye kimse kalmazsa kazanmanın ne anlamı var” diyenleri karşımıza getiren ve siyah beyazın o özel tadını hatırlatan bir film. İrlanda tarihi üzerine fikir almak için değil belki sadece o mücadeleyi hatırlamak için.
(“Hürriyet Kahramanı”)