“Kuramım şu ki herkes potansiyel bir katildir”
Bir tenis oyuncusunun trende karşılaştığı bir yabancının birbirlerinin cinayetlerini işlemeyi teklif etmesi ile başına gelenlerin hikâyesi.
Patricia Highsmith’in bir romanından uyarlanan film klasik Hitchcock kalitesini taşıyan, sinemanın unutulmaz eserlerinden biri. Yönetmenin 50’li yıllarda çektiği hemen tüm filmlerde olduğu gibi yine akıcılığı çok yüksek bir senaryo, zirvesinde bir teknik ustalık ve gerilimi yerinde bir hikâye var karşımızda. Highsmith’in sağladığı sağlam malzeme ustalıkla işlenmiş ve sahnelenmiş bu filmde.
Unutulmaz bölümler içeren bu filmin birkaç sahnesinden söz ederek yönetmenin başarısını hatırlamakta fayda var. Kırık gözlük camına yansıyan cinayet sahnesi “Psycho – Sapık” filmindeki duşta cinayet sahnesi gibi sinema tarihindeki kalıcı yerini alırken yönetmen hem harika kareler yakalıyor hem de filmde sonradan önemli bir yeri olacak gözlüğü vurgulayarak da seyirciyi ileride olacaklara hazırlıyor. Bu cinayetin gerçekleştiği lunaparktaki sahneler (hem cinayetin işlendiği ilk bölüm hem de tüm final bölümü) Hitchcock’un tüm ustalığını serbest bıraktığı ve has bir sinemaseverin tüylerini diken diken edecek bir estetik duygusunu içeren bölümler. Sık sık başvurduğu devrik kamera açıları ile atmosferin etkileyiciliğini artıran, kadrajın içine neyi alıp neyi almadığı ile bile çok şey söyleyen ve yönetmen ile pek çok filmde işbirliği yapmış Robert Burks’a ait siyah-beyaz görüntüleri ile tadı damağınızda kalacak bir görüntü çalışmasına sahip olan film bugün sinema okullarında ders olan başka anlar da barındırıyor. Örneğin tenis maçı bölümü, hızlı kurgusu, kahramanımızın maçı bir an önce kazanma telaşı ile oynadığı andaki gerilimi ve bir kült haline gelen ve tenis topunu takip için başlarını bir sağa bir sola çeviren seyircilerin ortasında sabit bir şekilde tenisçimize bakan kötü adam karesi ile yine çok başarılı bölümlerden biri.
Kurgusu da hayli başarılı olan film yanından gürültü ile geçen bir tren nedeni ile “boğacağım” onu diye bağırmak zorunda kalan bir adamdan bir başka adamın ellerine hızla geçiş yapmak gibi incelikli gösterilere sahne olurken kötü adamın evindeki yatak odasında geçen o gerilimli bölümü ile seyredeni gerçekten geriyor. Sinema tarihindeki en başarılı takip/taciz (“stalking”) filmlerinden biri bu ve takip edenin edilen üzerindeki hükümranlığını sonuna kadar siz de hissediyorsunuz seyrederken.
Farley Granger ve filmden bir yıl sonra 32 yaşında ölen Robert Walker başarılı oyunculukları ile ilginç bir ikili oluştururken Granger’ın rol aldığı bir başka Hitchcock klasiği “Rope” filminde olduğu gibi üzeri yine oldukça kapalı bir “homoerotizm” de sergiliyorlar. Özellikle yakın plan ve her ikisinin de yüzlerinin yer aldığı çekimlerde Walker’ın daha açık Granger’ın ise daha çekinik bakışlarını sezmemek mümkün değil.
Seyredeni avucunun içinde tutan film uyarlandığı romandan tek bir noktada saparak ve popüler sinemanın kalıplarına uyum göstererek kahramanımızı daha masum bir konuma soksa da yine de arka planda “mutlu ama vicdanı az da olsa rahatsız” bir kahramanı da hissettirmiyor değil. Ölmeden görülmesi gerekli klasiklerden.
(“Trendeki Yabancılar”)