Ay: Ocak 2011

The Man in the Moon – Robert Mulligan (1991)

“Aydaki adamla hâlâ konuşabilmeyi isterdim”

50’li yıllarda Louisinia’da geçen bir ilk aşk ve büyüme hikâyesi.

Genç kızların hoşlanacağı türden aşk, aile ve büyümek üzerine trajik ve romantik tonlar taşıyan bir film. Elvis’in kral olduğu ve onu tahtından ancak ilk aşkın objesi olan bir başka erkeğin indirebileceği yıllarda geçen film fazlası ile televizyon filmi havasında, lineer bir anlatımı olan ve aktarmaya çalıştığı romantizm, genç bir kız olmaya başlamanın büyüsü ve trajedi atmosferine sizi kendini hiç gizlemeden doğrudan çekmeye çalışan bir çalışma.

Elvis’in klasikleşmiş şarkılarının gücünü arkasına alarak hikâyesini anlatan film üç kız çocuğa sahip ve dördüncüyü beklemekte olan bir ailenin iki numaralı kız çocuğunu odağına alarak, ilk aşkın olumlu ve olumsuz tüm duyguların en uç noktasında yaşanmasına neden olan atmosferini işlemeye çalışıyor. Bu dönemden şu veya bu şekilde herkesin geçtiğini düşünürsek etki gücü yüksek bir potansiyeli var filmin ama yönetmenin fazlası ile aile filmi tonlarında dolaşması filmin kalıcılığını olumsuz yönde etkiliyor. Tüm kadro içinde en çok dikkati çeken isim günümüzün gözde oyuncularından ve ilk kez bu film ile kamera karşısına geçen, Dani rolündeki Reese Witherspoon. Sanatçı on dört yaşın hem büyümeye meraklı hem de çocuksu özgürlüğünü koruyan havasını başarılı bir şekilde canlandırıyor.

Ablanın iki aşkın birden odağında olan gence hissettiği büyük aşkının nasıl oluştuğunu pek de ikna edici bir şekilde anlatamayan ve ilk aşkın zaten doğasında yer alan trajikliğe pek de gerekmeyen ilave trajik boyutlar katan senaryo filmin en çok aksayan yanı. Ne babanın sık sık vurgulanan ama hikâyedeki yeri ve önemi anlaşılmayan kiliseden uzak duruşu ne de nereye varacağı çok açık olan abla-kardeş çekişmesi yeterince işleniyor. Ayrıca ve sarkastik bir yaklaşımla, kız ve ablasının zavallı delikanlının başına bela olduğunu düşünmek bile mümkün, film hiç bunu hedeflemese de.

Tüm bunlara rağmen, Elvis’den “Loving You” şarkısını dinlemek, pikap başında ve uzaklara bakarak şarkı dinlenen günleri hatırlamak ama tüm bunlardan öte ilk aşkın yakıcılığını hatırlamak için seyredilebilir. Özellikle on sekiz yaş altı genç kızların ilgi duyacağı bir film bu ve her türlü olumsuzlukta sığınılacak yer olarak kutsal aileye düzdüğü övgüye de dikkat etmek gerek.

(“Erişilmez Adam”)

Let Him Have It – Peter Medak (1991)

“Babam beni öldürecek!”

Cinayete teşvikle suçlanan zekâ yaşı düşük bir gencin adaletin karanlık mekanizmaları içinde kayboluşunun hikâyesi.

Gerçek bir olayı anlatan film adalet süreçlerinin sonunda kesilen cezaların “ibret olması” hedeflendiğinde, bu cezaların nasıl bir adaletsizlik aracı olabileceğini ve genel olarak bireylerin bu mekanizmalar kullanılarak güç sahipleri tarafından nasıl kolayca yok edilebileceğini anlatıyor. 1950’li yıllarda geçen hikâyenin kahramanının adı ancak ve ailesinin yıllarca süren savaşı sonunda 1998’de temize çıkarılabilmiş. Özetle film adalet mekanizmalarının her bir bireyin ona özgü olan durumunu şu veya bu nedenle, ki burada “ibret olsun” anlayışı baskın olmuş, nasıl görmezden geldiğini anlatıyor.

1950’li yılların İngiltere’sinde şiddet içindeki küçük çetelerin birine bulaşan bu gencin hikâyesini çoğunlukla televizyon için çalışan yönetmen Peter Medak oldukça düz bir çizgide ve dramatik açıdan hikâyeye biraz uzaktan bakan bir anlatımla ele almış. Yine de finale yakın karşımıza gelen “sabah gün ağarırken ıssız sokak” sahneleri ve hemen tüm final ile hikâyenin hak ettiği dramatik gerilimi üretebilmiş gibi görünüyor yönetmen. Özellikle finaldeki ani kapanış trajik sonun etkisini artırıyor ve sahnenin altını çizmeyerek seyredenin bu yarım kalmışlık havası içinde filmle bir süre daha yaşamasını sağlamayı başarıyor.

Christopher Eccleston rolü gereği filmin tüm yükünü başarılı bir şekilde taşıyor. Abartıya açık sara nöbeti sahnelerinde ve evden çıkmaya korkan bir gencin karıştığı çete ile öz güveni yükselen adama dönüşmesini aksamadan ve inandırıcı bir biçimde getiriyor karşımıza.

İdam cezasını ve bu cezanın da aslında bir cinayet olduğunu elbette bir Kieslowki filmi gibi anlatamayan ama yine de bu ceza yönteminin korkunçluğunu hatırlatan ve küçük insanların adına bürokrasi denen o canavar mekanizmanın çarkları arasında öğütülmeye mahkum olduğunu söyleyen bu film sinemasal açıdan çok hikâyesinin gerçekliği ve çarpıcılığı ile dikkat çeken bir çalışma. Adalet objektif midir sorusuna verilen ürkütücü bir “hayır” cevabı.

(“O Sahip Olsun”)